ذکر ، اساس عرفان است!
صاحب تفسیر مواهب الرحمن در ذیل آیه 152 سوره بقره « فَاذْكُرُونِي أَذْكُرْكُمْ »؛
به بحث ذکر پرداخته و چنین باور دارد که یکی از پایه ها و اساس عرفان ، ذکر است.
می گوید : « ذکر به یک اعتبار همان توجه فعلی است ، به این صورت که اگر بگویند به چه فکر می کنی ، باید فوراً بگوید به خداوند. »
منبع :
کتاب مجموعه مقالات ، ج2 ، کنگره بزرگداشت آیه الله سید عبدالأعلی موسوی سبزواری ،چاپ1389، ص240
مداومت بر برخی از ادعیه محتاج إذن استاد است!
علامه طباطبایی رضوان الله تعالی علیه فرمودند:
ذکر «یا هو» خیلی ذکر حادّی است ، و لذا مشایخ و اساتید اخلاق این ذکر را بسیار با احتیاط و در موارد بسیار نادری می‌دهند و با تعداد کم؛
مثلاً ذکر جلاله «الله» یا توحید«لا إله إلاّ اللهُ» یا «لا هُوَ إلاّ هُو» را سه هزار مرتبه یا پنج هزار مرتبه می‌دهند، ولی ذکر «یا هُو» را پانصد یا هفتصد مرتبه می‌دهند.
منبع :
کتاب روح مجرد ، ج 1 ، نویسنده آیه الله سیدمحمدصادق حسینی طهرانی ، ص461
تلقين اذكار نماز به قلب !!
امام خمينى رحمة اللَّه عليه در كتاب سرّ الصلاة ، براى حضور قلب در نماز فرموده اند :
شيخ عارف كامل ، شاه‌آبادى - روحى فداه - مى‌فرمود :
« بايد انسان در وقت ذكر ، مثل كسى باشد كه كلام ، دهان طفل مى‌گذارد و به او تلقين مى‌كند ، براى اين كه او را به زبان بياورد . و همين طور انسان بايد ذكر را تلقين كند . و مادام كه انسان با زبان ، ذكر مى‌گويد و مشغول تعليم قلب است ، ظاهر به باطن ، مدد مى‌كند.
همين كه زبانِ طفلِ قلب ، باز شد ، از باطن به ظاهر ، مدد مى‌شود ، چنان كه در تلقين طفل نيز چنين است.»
به بيان ساده تر ، بر اساس اين رهنمود ، نمازگزار براى به دست آوردن حضور قلب ، در وقت گفتن هر ذكرى در نماز، بايد معناى آن را به قلب خود، تلقين كند؛
يعنى همان طور كه براى ياد دادن الفاظ به كودك ، به او تلقين مى‌كند كه بگو : «بابا»، نمازگزار نيز بايد معناى تكبير ، تحميد ، تسبيح و ساير اذكار را به قلب خود ، تلقين نمايد تا توجّه به معناى نماز ، عادت و ملكه روح شود و پس از رسوخ معانى نماز در دل ، ذكر قلبى ، پشتوانه ذكر زبانى گردد.
منبع :
حدیث نت ؛ پایگاه اطلاع رسانی حدیث شیعه
http://hadith.net/post/43556/%D9%BE%DA%98%D9%88%D9%87%D8%B4%D9%89-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%AE%D8%B4%D9%88%D8%B9-%D9%88-%D8%AD%D8%B6%D9%88%D8%B1-%D9%82%D9%84%D8%A8-%D8%AF%D8%B1-%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%B2/p9/
ذکر هنگامِ بالا و پائین رفتن !
رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم با سپاهیانش هرگاه بر فرازی می رسیدند هنگام صعود « الله اکبر»،
و هنگام هبوط « سبحان الله » می گفتند.
در نماز هم هر وقت سر بر می داریم «الله اکبر» می گوییم ؛ یعنی او منزه است که در کبریایی شریک داشته باشد
و هر وقت خمیده می شویم (رکوع) یا پائین تر می رویم (سجده) «سبحان الله» می گوئیم ؛ یعنی او منزه از هبوط است.
منبع :
کتاب مراحل اخلاق در قرآن ، آیه الله جوادی آملی ، ج 11 ، ص38
غفلت ، چرک روح است!
امام صادق سلام الله علیه می فرمایند:
« هیچ پرنده ای در حال ذکر تیر نمی خورد و هر تیری به هر پرنده یا حیوان دیگر در میدان شکار اصابت کند در حال غفلت اوست.»
و نیز می فرمایند : « إنّ الصاعِقَةَ لا تُصِيبُ ذاكِراً للّه ِ عزّوجلّ ؛ صاعقه به ياد كننده خداوند عزّوجلّ گزند و آسیبی نمى رساند.»
غفلت به تعبیر ائمه علیهم السلام چرک روح است.
منبع :
کتاب مراحل اخلاق در قرآن ، آیه الله جوادی آملی ، ج 11 ، ، ص26
786