«يَمْحُوا اللّٰهُ مٰا يَشٰاءُ وَ يُثْبِتُ وَ عِنْدَهُ أُمُّ الْكِتٰابِ »(رعد/ 39) ؛ خداوند هرچه را كه خواهد ، زُدايد يا استوار دارد . مام‌نامه (نامۀ مادر يا نامۀ اصلى و پايه) نزد اوست .
لوح و قلم را مراتب است.
لوح و قلم اين نشئه نمودى از لوح و قلم ملكوتى‌اند.
هرچه در سراى طبيعت است از لفظ گرفته تا عين ، مطلقاً همگى اظلال و اصنام ماوراى طبيعتند.
در مراتب نظام هستى هر مافوقى نسبت به مادونش قلم است و مادون لوح آن.
قلم واهب است و لوح متّهب.
آن قلم و لوحى كه از مفارقات‌اند مكتوب تكوينى آنها محفوظ از محو و زوال است زيرا كه تغيير و تبديل براى نشئۀ ماده طبيعى است.
«يَمْحُوا اللّٰهُ مٰا يَشٰاءُ وَ يُثْبِتُ وَ عِنْدَهُ أُمُّ الْكِتٰابِ» ؛ همه چيز در أمّ الكتاب مستطر است و انسان مظهر اتمّ اسماء و صفات الهى است ، قوله سبحانه: « وَ عَلَّمَ آدَمَ الْأَسْمٰاءَ كُلَّهٰا » بقره/31 ؛ لذا مختصر لوح محفوظ است و در ارتقاء صعودى ، عرش اعظم الهى گردد.
صورت همه چيز در عرش مكتوب است.
قوله صلى الله عليه و آله و سلم : قلب المؤمن عرش الله الأعظم
قوله عليه السلام : ما من مخلوق إلاّ و صورته تحت العرش . فافهم!
منبع :
کتاب سدرة المنتهی فی تفسیر قرآن المصطفی ، آیه الله حسن زاده آملی رضوان الله علیه ، جلد2 ، ص464
786